1. Croen llysiau
Oni bai bod angen i chi eu tynnu oherwydd eu bod wedi’u difrodi neu’n anfwytadwy, nid oes angen plicio ffrwyth neu lysieuyn. Mae croen llysieuyn yn gyfoethog mewn ffibr a microfaetholion. Os oes rhaid i chi blicio’ch llysiau, ystyriwch sut y gallech ddefnyddio’r croen. Mae’n flasus wedi’i ffrio i wneud ‘sglodion’ neu wedi’i gadw yn y rhewgell i wneud cawl neu stoc.
2. Crystiau bara
Gellir defnyddio bara mewn gwahanol ryseitiau wrth iddo sychu. Gellir defnyddio hen fara ar gyfer tost, ei rwygo i mewn i gawl a stiwiau, ei ffrio i wneud croutons, ei gymysgu i mewn i sawsiau i’w tewychu, neu ei ffrio i wneud briwsion bara blasus.
3. Gwreiddlysiau gwyrdd a thopiau deiliog
Mae gan wreiddlysiau fel moron, betys, maip a radish blu enfawr o ddail blasus y gellir eu defnyddio wrth goginio i arbed gwastraff ac felly arian. Gellir defnyddio llawer o ddail betys, maip neu radish i gymryd lle sbigoglys mewn unrhyw bryd. Gellir defnyddio dail â blas cryfach fel topiau moron, mewn symiau llai neu mewn cyfuniad â llysiau gwyrdd neu berlysiau eraill.
4. Croen lemon
Mae croen sitrws yn gynhwysyn blasus y gellir ei ddefnyddio i wneud marmalêd, rhoi blas i siwgr neu gacen. Ceisiwch haneru’r sudd lemon mewn prydau ac ychwanegu croen y lemon i roi hwb i’r blas. Ceisiwch goginio gyda chroen sitrws organig oherwydd y ffwngleiddiaid a ddefnyddir ar sitrws anorganig.
5. Coesynnau perlysiau meddal (e.e. persli, basil, coriander)
Mae dros 50% o glwstwr o berlysiau yn goesynnau. Arbedwch amser ac arian trwy ddefnyddio’r coesynnau. Torrwch glwstwr o berlysiau’n fân o’r coesyn i ddeilen. Dylid torri’r coesynnau’n fân a gellir eu defnyddio i addurno prydau yn union fel y dail neu eu defnyddio fel perlysieuyn wrth goginio prydau.
6. Dail blodfresych
Gellir coginio coesyn a deilen blodfresychen, ynghyd â’r flodfresychen ei hun, neu eu defnyddio fel cynhwysyn yn eu rhinwedd eu hunain. Torrwch goesynnau trwchus yn denau yn groes i’r graen a gadewch y dail llai’n gyfan. Gallwch eu berwi, eu rhostio neu eu ffrio fel llysiau gwyrdd neu beth am eu rhostio gydag olew olewydd a halen, yna dresin sudd lemon? Fodd bynnag, os gallwch, coginiwch mewn swp a llenwch y popty gyda bwyd i arbed ynni wrth ei ddefnyddio.
7. Croen a hadau pwmpen a gwrd
Ar wahân i’r gwrd mwyaf gwydn, mae’r croen a’r hadau’n fwytadwy. Rhostiwch neu berwch gwrd nes bod y croen yn ddigon tyner i’w fwyta neu ei gymysgu’n gawl. I baratoi’r hadau, sesnwch nhw gyda halen môr, rhoi dresin olew drostynt a’u rhostio ar dymheredd o 180˚C (ffan) nes eu bod yn grensiog. Ond gwnewch hyn dim ond os ydych chi’n defnyddio’r popty beth bynnag i arbed gwastraffu ynni.
8. Cyw iâr
P’un a yw wedi’i rostio, ei grilio neu ei ffrio, mae cyw iâr yn iawn i’w fwyta am hyd at ddau ddiwrnod pan gaiff ei oeri’n brydlon a’i roi yn yr oergell. Rhwygwch gyw iâr i wneud pryd tro-ffrio neu tacos. Mae hefyd yn gwneud pastai, cyri neu stiw blasus.
9. Gwaddodion coffi wedi’u defnyddio
Mae gwaddodion coffi wedi’u defnyddio yn llawn blas a gwrthocsidyddion. Cymysgwch nhw i mewn i ysgytlaeth i gael hwb o egni, ychwanegwch nhw at gacen goffi neu frownis neu gwnewch farinâd rhwbio ar gyfer eich cig. Gellir eu defnyddio hefyd fel gwrtaith yn eich gardd.
10. Aquafaba
Gellir defnyddio’r dŵr o gorbys coginio fel gwygbys a phys a ffa eraill i gymryd lle gwynwy mewn ryseitiau fel mayonnaise, mousse, meringues a chacennau. Storiwch aquafaba yn yr oergell am hyd at bum diwrnod neu mewn dognau bach yn y rhewgell am tua chwe mis.
Lawrlwythwch y Pecyn Cymorth Cynaliadwyedd
Pum cam i leihau deunydd pacio
